Το απλό "θέλω" και το αυτονόητο "μπορώ" της εκπαιδευτικής ένταξης των μαθητών με αναπηρία και/ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες

Δεν πρόκειται για την ανακάλυψη της πυρίτιδας. Όχι! Για πολύ απλά και αυτονόητα πράγματα πρόκειται, τα οποία, στις κοινωνίες όπου αποτελεί κοινό τόπο σκέψης ότι η πυρίτιδα έχει ανακαλυφθεί πριν από πολλούς αιώνες - και, άρα, η όποια προσπάθεια ανακάλυψής της είναι εξ’ ορισμού ηλίθια - κανένας δεν διεκδικεί την μάταιη δόξα να είναι ο πρώτος που ξανά θα τα “ανακαλύψει”. Στο σχήμα λόγου “ο πρώτος που ξανά” αναγνωρίστε θερμά παρακαλούμε την έννοια της ματαιοδοξίας.

Όλοι μπορούν να νομίζουν ότι ξέρουν τα πάντα γιατί κανένας δεν θέλει να ξέρει τίποτε! Η ματαιοδοξία στα καθυστερημένα κοινωνικά περιβάλλοντα εκφράζεται ως ατελείωτη παράσταση γνώσης με τους πάντες να εναλλάσσονται στους δυο και μόνο προσφερόμενους ρόλους, του πρωταγωνιστή και του κοινού. Ανάμεσα; Εκεί δηλαδή όπου “απλά και αυτονόητα” ασκείται καθημερινά η ζωή και κτίζεται η πρόοδος; Εκεί, τίποτε!

Μια ματιά στο “εκεί”, εκεί στα στοιχειώδη και αυτονόητα όπου ασκείται η ζωή και κτίζεται η πρόοδος, πάντα μπορεί να κάνει τη διαφορά. Διότι πάντα παραμονεύει η πιθανότητα κάποιος ή κάποιοι να θέλουν να ξέρουν, κάποιος ή κάποιοι να θελήσουν πράγματι να μάθουν. Ποιοι; Αυτοί – ποιοι άλλοι; - που βιώνοντας στον πυρήνα της ύπαρξής τους τις συνέπειες της κυριαρχίας του, αρχίζουν αν μη τι άλλο να νιώθουν την ανάγκη της απαλλαγής από το κυρίαρχο διαρκές “τίποτε”. Πρώτο βήμα προόδου!

Ας προσπαθήσουμε να “κάνουμε τη διαφορά”, δηλαδή να γίνουμε εμείς (εσείς) αυτή η διαφορά. Με μια ενδεικτική ματιά, έτσι για καλή αρχή, στα πάρα πολύ απλά και αυτονόητα που αναφέρονται στις αναγκαίες προσαρμογές ένταξης στην διδασκαλία της φυσικής αγωγής των μαθητών με εγκεφαλική παράλυση. Γιατί, ειδικά, από αυτό το θέμα να αρχίσουμε; Για κανέναν ειδικό λόγο, παρά μόνο για τον έναν και μόνο, στοιχειώδη και αυτονόητο, γενικό λόγο της προόδου: Γιατί πρέπει από κάπου να αρχίσουμε.

Από το βιβλίο/ έρευνα της καθηγήτριας προσαρμοσμένης κινητικής αγωγής (ΠΚΑ) στις ΗΠΑ κυρίας Pattie Rouse – στην ελληνική γλώσσα από τις εκδόσεις ΠΕΔΙΟ, μετάφραση και επιμέλεια ο (αδελφός) Μανώλης Σκορδίλης – η ενδεικτική αντιγραφή μας:

Ο καθηγητής πρέπει να θυμάται πάντα (σ.σ. αυτό σημαίνει ξέρω) όταν προσαρμόζει τη διδασκαλία ή τροποποιεί κάποια δραστηριότητα, ότι οι ίδιοι οι μαθητές θέλουν πολύ να συμμετάσχουν. Πρέπει, επίσης, να θυμάται πάντα ότι οι προσαρμογές οι οποίες είναι άμεσα συνδεδεμένες με τις δραστηριότητες που διδάσκονται στη γενική τάξη βοηθούν τους μαθητές με εγκεφαλική παράλυση (ΕΠ) να βιώσουν επιτυχία στο μάθημα, να συνεχίσουν να προσπαθούν και τελικά να ενταχθούν στην ομάδα-τάξη τους.

Να θυμάται πάντα – πάμε παρακάτω – ότι είναι σημαντικό να ανιχνεύει τις δυνατότητες των μαθητών, να χτίζει πάνω σε αυτές και να περιορίζει, όσο μπορεί, τις αδυναμίες τους. Ένας μαθητής με αρκετή δύναμη στα κάτω άκρα το απολαμβάνει κάνοντας έλξεις από ύπτια θέση σε μπάρα που κρατούν οι συμμαθητές του. Ένας άλλος μαθητής εκτελεί επαρκώς δραστηριότητες με ρίψεις αντικειμένων, όπως το πέταγμα και η υποδοχή μιας μικρής μπάλας. Κάποιος άλλος μαθητής μπορεί να έχει περιορισμένη δύναμη στον κορμό και στα άνω άκρα, οπότε χρειάζεται τροποποιήσεις σε όλες τις δραστηριότητες για να είναι σε θέση να συμμετέχει. Το οποίο ούτε κατά διάνοια – αυτό δα έλειπε - δεν σημαίνει ότι δεν διαθέτει κοινωνικές δεξιότητες και δεν του αρέσει η συμμετοχή στις δραστηριότητες με την αρωγή ενός συμμαθητή.

Ο καθηγητής πρέπει να θυμάται πάντα ότι στη διαδικασία ένταξης είναι σημαντική η συμμετοχή του ίδιου του μαθητή με ΕΠ στις αποφάσεις. Αν αυτό το θυμάται πάντα (το ξέρει), από κοινού με τον μαθητή αποφασίζουν τον κατάλληλο τρόπο ένταξης του δεύτερου στην ομάδα παιδιών της τάξης του.

Υπάρχουν μαθητές που συμπεριφέρονται και λειτουργούν άνετα με τους συμμαθητές τους, υπάρχουν και μαθητές που γίνονται επιθετικοί και απόμακροι. Ο εκπαιδευτικός σε κάθε περίπτωση σκοπός, είναι να αισθανθούν όλοι άνετα. Ο καθηγητής ο οποίος καταφέρνει οι μαθητές του να αισθάνονται καλά στο μάθημά του, είναι αυτός που πράγματι υποστηρίζει τη διαδικασία της επιτυχούς εκπαιδευτικής τους ένταξης.

*Σχόλιο (δικό μας): Είδατε σε πόσο απλά και αυτονόητα πράγματα αναφερόμαστε; Αυτό που ο καθηγητής (φυσικής αγωγής στην ενδεικτική μας περίπτωση) πρέπει να θυμάται πάντα – έχει τη σημασία του “ξέρω”- είναι ότι ο κάθε μαθητής με αναπηρία (εγκεφαλική παράλυση στην ενδεικτική μας περίπτωση) μπορεί επιτυχέστατα να ενταχθεί εκπαιδευτικά αρκεί να μην υπονομευτεί το “θέλω” του. Μοναδικός όρος για να το ξέρει, αυτό το τόσο απλό και αυτονόητο, δεν μπορεί να είναι άλλος από το “να θέλει να ξέρει”…

Υστερόγραφο: Αυτοί που δεν μπορεί παρά να ξέρουν την βίαιη υπονόμευση του “θέλω” των παιδιών τους και το άθλιο συναίσθημα της απόρριψης που τους γεννά ένα σαφώς καθυστερημένο εκπαιδευτικό περιβάλλον που “δεν θέλει να ξέρει”, δεν είναι άλλοι από τους γονείς των παιδιών με Ε.Π. οι οποίοι “συντροφιά” με κάποιες φωτεινές “εκπαιδευτικές εξαιρέσεις” τίμησαν εναλλακτικά – υπέρ των εκπαιδευτικών δικαιωμάτων των παιδιών τους και όχι μόνο – την πρόσφατη  εορταστική επέτειο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η πορεία εξόδου από την εκπαιδευτική καθυστέρηση, από την ανακυκλωνόμενη ματαιοδοξία του “τίποτε”, που από κάπου πρέπει να αρχίσει, μοιάζει πλέον έτοιμη να αρχίσει. Αυτό το κάπου είναι εδώ, ανάμεσά μας, και δείχνει πια πολύ αποφασισμένο.